TERESA ZALESKA

1. Dane osobiste:

Teresa Zaleska, ur. w 1904 r., Lwów, ziemianka, panna.

2. Data i okoliczności zaaresztowania:

Zaaresztowana zostałam 23 września 1939 r. w Ostapiu, pow. skałacki, po kilku dniach wypuszczona na skutek interwencji ludności wiejskiej, lecz internowana w Ostapiu pod nadzorem milicji. Dzięki pomocy gospodarzy miejscowych uciekłam do Lwowa, skąd 13 kwietnia 1940 r. wywieziono mnie do Kazachstanu, kołchoz Rozcwiet, Gieorgijewka.

3. Opis obozu, więzienia:

W kołchozie nie przymuszano nas do robót, lecz terrorem nakłaniano. Pracowałam jako pastuch przy baranach, przy budowie dróg oraz orałam bykami. Zapłata była ok. trzech rubli za dzień (o ile wyrobiło się normę) oraz żywiono zupą i pół do kilograma chleba, za co potrącano z wynagrodzenia. Mieszkanie w okresie pracy w szałasach. Traktowano nas początkowo bardzo źle, z czasem wobec dzielnej postawy Polaków nawet z szacunkiem i uznaniem.

4. Skład więźniów, jeńców, zesłańców:

Wśród zesłanych Polaków, których liczba wynosiła w Gieorgijewce ok. 300 osób, panowała solidarność. Tym, co znikąd pomocy nie mieli, lub matkom obarczonym dziećmi udzielano pomocy w pracy. Polacy tworzyli zawsze osobną grupę, śpiewano pieśni patriotyczne lub religijne. W niedzielę urządzano wspólne nabożeństwa.

5. Stosunek władz NKWD do Polaków:

Z NKWD mieliśmy mało wspólnego. Słyszałam, że nakłaniano niektóre osoby do usług dla nich, o nielicznych jednostkach mówiono, że przyjęły propozycję. Były to tylko domysły, więc nie mogę o tym nic pewnego powiedzieć.

6. Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:

W Gieorgijewce był szpital i przychodnia lekarska, w której okresowo pracowali też i Polacy, między innymi dr Spunnarowa, która starała się jak mogła pomóc zesłańcom.

7. Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?:

Łączność z krajem była aż do wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej, tak ze Lwowem, jak i z protektoratem.

8. Kiedy została zwolniona i w jaki sposób dostała się do armii?:

Z początkiem października 1941 r. wyjechałam do Buzułuku, gdzie wstąpiłam do armii.