FELIKS KOROWAJ

1. [Dane osobiste:]

Kapral żandarmerii Feliks Korowaj, rezerwista, rocznik 1911, zawód kancelista, kawaler.

2. [Data i okoliczności aresztowania:]

Aresztowany 9 listopada 1939 roku w wsi Wielkie Czuczewicze, pow. Łuniniec, pod zarzutem szpiegostwa.

3. [Nazwa obozu, więzienia, miejsca przymusowych prac:]

Przebywałem w więzieniu Łuniniec, Pińsk, Łomża oraz w Peczorskim łagrze w miejscu Workuta, Komi, w 18 oddzieleniu [otdielieniji] na budowie kolei.

4. [Opis obozu, więzienia itp.:]

Więzienia byłe polskie: umieszczano [nas] w piwnicach, w salach o 20 – 30 metrach kwadratowych powierzchni, gdzie znajdowało się około 50 – 60 osób. Okna pozabijane były deskami, byśmy nie widzieli świata. Pościeli żadnej nie dawali, spanie było na gołej posadzce betonowej. Wszy i pluskiew było strasznie dużo, kąpiel odbywała się co kilka miesięcy.

5. [Skład jeńców, więźniów, zesłańców:]

Urzędnicy 90 proc., zaś 10 proc. innych – robotników. Polacy, Białorusini i Żydzi, przestępstwa polityczne oraz przekroczenie granicy.

6. [Życie w obozie, więzieniu:]

W więzieniu od godziny 6.00 do 21.00 nie wolno było normalnym głosem rozmawiać między sobą ani położyć się na posadzce. W nocy zaś odbywały się badania przez NKWD, a następnie co druga, trzecia noc przeprowadzano masowe rewizje osobiste na celach. W obozie od godziny 7.00 do 19.00 praca na budowie kolei. Żadnych odpoczynków ani świąt nie było, normy pracy były ustalane takie, by nie można było jej wykonać, by nie dać normalnej porcji żywności. Żadnych wynagrodzeń pieniężnych nie było. Wyżywienie 300 – 500 gramów chleba dziennie, litr zupy na wodzie, kawałek słonej ryby i wrzątek bez cukru. Ubranie przeważnie własne. Koleżeńskość między więźniami była nieszczególna, kultura wysoka.

7. [Stosunek władz NKWD do Polaków:]

Władze NKWD odnosiły się [do nas] w sposób nieludzki. Bili, wsadzali do karcerów zalanych wodą, wieszali, mordowali najrozmaitszymi sposobami i szerzyli propagandę o rozwoju komunistycznym na wyższą skalę, przy czym na każdym kroku potępiali władze i państwo polskie najgorszymi słowami, jakie mogą być, w najciemniejszych kolorach, a następnie nie pozwalali modlić się ani zbiorowo, ani też pojedynczo.

8. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]

Pomoc lekarska była bardzo słaba, śmiertelność w łagrze dość wysoka, to jest około 60 [zmarłych] na stan 340, ludzi nieznanych nazwisk.

9. [Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?]

Łączności z krajem i rodziną żadnej nie było.

10. [Kiedy został zwolniony i w jaki sposób dostał się do armii?]

23 września 1941 roku zostałem zwolniony i na moją prośbę uzyskałem skierowanie do Buzułuku, gdzie miała organizować się armia polska. Po przybyciu do Buzułuku zostałem skierowany z całym transportem do Taszkentu, skąd odesłano nas do kołchozów do fierguskiej [fergańskiej?] obłasti.

8 marca 1942 roku zwróciłem się do komisji poborowej w Tasztaku i zostałem przyjęty, a następnie przydzielony do 9 Pułku Artylerii Ciężkiej w Gorczakowie, z którym przybyłem na teren Palestyny.

M.p., 19 stycznia 1943 r.