JADWIGA MANSCH

1. [Dane osobiste:]

Sekcyjna Jadwiga Mansch, 35 lat, urzędniczka Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie, mężatka.

2. [Data i okoliczności zaaresztowania:]

Zesłana 13 kwietnia 1940 r.

3. [Nazwa obozu, więzienia, miejsca przymusowych prac:]

Semipałatyńska obłast, żermiński rejon,

od 5 maja do 1 października 1940 sowchoz Zasiemówka,

od 6 października 1940 do 19 września 1941 kołchoz Filipówka.

5. [Skład więźniów, jeńców, zesłańców:]

Przeważnie rodziny polskie, poziom umysłowy średni, wzajemny stosunek na ogół dobry.

6. [Życie w obozie, więzieniu:]

W sowchozie, w którym przebywałam przez pięć miesięcy, był przymus pracy. Pracowałam przy wyrobie cegieł, kiziaku (nawóz), przy sianokosach, plewieniu, kopaniu gliny itp. Ponieważ normy nigdy nie wypełniłam, za pięciomiesięczny okres pracy otrzymałam 28 rubli. W kołchozie, gdzie przymusu pracy nie było, zajmowałam się już tylko gospodarstwem domowym. Z powodu ciężkich chorób do pracy fizycznej się nie nadawałam, a ponieważ w tej miejscowości dla Polaków innej pracy nie było, żyłam ze sprzedaży, względnie wymiany rzeczy i z robót ręcznych, które wymieniałam na produkty żywnościowe lub sprzedawałam na bazarach.

W kołchozie, w którym ostatnio przebywałam, były tylko cztery rodziny polskie, które utrzymywały ze sobą bardzo serdeczne stosunki i wspomagały się.

7. [Stosunek władz NKWD do Polaków:]

Z władzami NKWD bezpośrednio nie stykałam się, ale byliśmy stale obserwowani i bez pozwolenia priedsiedatiela nie wolno nam było oddalać się z kołchozu.

8. [Pomoc lekarska, szpitale, śmiertelność:]

W kołchozie była jedna felczerka, a najbliższy szpital był o 15 kilometrów. Wypadku śmiertelnego wśród nas nie było.

9. [Czy i jaka była łączność z krajem i rodzinami?]

Z Polski otrzymywałam listy i przesyłki do czerwca 1941.

10. [Kiedy została zwolniona i w jaki sposób dostała się do armii?]

Udostowierienije otrzymałam 23 września 1941 roku. Do wojska przyjęto mnie na tej podstawie, że mąż mój (w stopniu porucznika) wyjechał z 8 Dywizją z Czokpaku w marcu 1942 roku.